"Reflectie op papier" - een essay van Iveta Gabalina
Als we naar een foto kijken, denken we vooral aan de inhoud ervan. We proberen het beslissende moment van Henri Cartier-Bresson of het punctum van Roland Barthes te vatten. Een fotografisch beeld laat ons de wereld als geen ander zien. Driedimensionale werkelijkheid omgezet in een plat beeld. Beweging vastgelegd in een foto met behulp van de lange belichtingstechniek. De beroemde studies van Muybridge van de gang van een paard zijn net zo adembenemend als de bevroren atoombomwolken in Stopping Time van Edgerton. Wat we echter met fotografie doen, is niet precies de tijd stoppen – we leggen eerder de altijd vluchtige weerspiegeling vast van licht dat het onderwerp even streelt. Zonder licht zou beeldvorming ondenkbaar zijn.
We leven in een tijdperk van beelden. Fotografie heeft zich bijna tot het niveau van een nieuwe taal ontwikkeld. Het doordringt ons hele leven, van onze paspoorten tot supermarktcatalogi. En dan zijn er enkele beelden die we met veel meer eerbied behandelen. Laat ik een paar voorbeelden noemen. De trouwfoto van je grootmoeder, een herinnering aan de speciale betekenis van familie in ons leven. Een kunstfoto die in een museum wordt getoond, of misschien een die is gekocht om mee naar huis te nemen, om te bewaren voor de volgende generaties.
We zien dit bijzondere soort foto’s – niet alleen aan de wanden van een woonkamer, maar ook in diverse meer representatieve interieurs – graag als identiteitsverklaringen.
De foto’s die we waarderen, zijn delen van onszelf, van onze geschiedenis, onze smaak, van onderwerpen die we belangrijk vinden. Deze objecten zullen ons hoogstwaarschijnlijk overleven, wat ons enige geruststelling geeft. Misschien zonder opzet, is dit hoe we blijven leven na de dood. In de herinneringen van anderen, meestal.
Het licht dat een foto produceert, kan deze net zo gemakkelijk vernietigen. Zonnestralen, die ons lichaam en onze geest in de zomer verwarmen, kunnen schadelijk zijn voor meer dan onze huid – de ultraviolette straling die ze met zich meebrengen is dodelijk voor het fotografische medium. Natuurlijk zouden kunstenaars kunnen vermijden onze werken in direct zonlicht te tonen, of ze zelfs in het donker op te bergen, maar wat voor vreugde zou dat opleveren?
Sinds de vroegste dagen van de fotografie wordt glas – dit transparante, lichtgewicht en veerkrachtige materiaal – gebruikt om het beeld te beschermen. Er zijn tegenwoordig veel soorten glas op de markt, met een reeks specifieke eigenschappen om uit te kiezen. Reflectievrij glas is het meest geschikt voor tentoonstellingen en helpt kijkers om in het verhaal van het beeld te duiken, aangezien de beschermende glaslaag bijna onzichtbaar wordt gemaakt. Gelaagd, slagvast glas (zoals Artglass AR 99 Protect) is geweldig voor kunstfotografie en archieffotografie, met vrijwel gegarandeerde bescherming tegen mechanische schade en ultraviolette straling. UV-bescherming kan worden gegarandeerd met coatings die UV-licht in verschillende mate blokkeren, waardoor het medium wordt beschermd voor toekomstige generaties.
Licht en fotografie hebben een gecompliceerde relatie, die de hele levenscyclus van een foto omspant – zowel de productie als de geleidelijke achteruitgang vinden plaats door blootstelling aan licht.
Afbeeldingen die bedoeld zijn voor bewaring of weergave vereisen een adequate bescherming. Wanneer een fotograaf jaren van zijn werk aan een enkele reeks afbeeldingen wijdt, waardoor ze de belangrijkste drijfveer van hun creatieve leven worden, of wanneer de matriarch van de familie een dierbare trouwfoto aan haar volwassen kleindochter overhandigt, is het niet meer dan redelijk dat deze objecten met een hoge emotionele waarde moeten met zorg en respect worden behandeld.
Artikel door Iveta Gabalina – Fotograaf, hoofd van de ISSP Gallery, Riga